หน้าหนังสือทั้งหมด

ความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
292
ความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 292 แสดงไว้ในวิภังคปกรณ์ โดยทรงแสดงนัย (เพราะเห็นได้โดยนัย) ฯ แม้ในวิภังค- ปกรณ์นั้น ก็ไม่ได้ตรัสความตั้งอยู่แห่ง ความสืบเนื่องกัน เพรา
บทความนี้เสนอการวิเคราะห์อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยศึกษานัยที่แสดงในวิภังคปกรณ์ ข้อความที่กล่าวถึงลักษณะแห่งสังขตธรรมและความเกิดขึ้นของจิตในภาคจิตและรูป รวมถึงการอธิบายถึงการทำงา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 293
293
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 293
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 293 ทวิปัญจวิญญาณ เพราะไม่มีความประกอบด้วยองค์ฌานอันเป็นปัจจัย พิเศษ ในการให้รูปเกิด ย่อมยังรูปให้เกิดไม่ได้ เพราะฉะนั้น ท่าน อาจารย์จึ
บทความนี้กล่าวถึงการเกิดของจิตทั้งสองประเภท คือ ปฏิสนธิจิตและจุติจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งว่าจิตเหล่านี้ไม่มีความสามารถในการทำให้รูปเกิดขึ้นได้ เนื่องจากไม่มีองค์ฌานอันเป็นปัจจัยพิเศษ ข้อความนี้อิงตามคำสอ
ความสัมพันธ์ระหว่างอริยาบถและวิญญัติในอภิธรรม
294
ความสัมพันธ์ระหว่างอริยาบถและวิญญัติในอภิธรรม
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 294 เกิดขึ้นได้ เพราะประกอบด้วยความสามารถในอันให้เกิดในอุปปาท ขณะเท่านั้น โดยการได้ปัจจัยมีอนันตรปัจจัยเป็นต้นฯ กิริยาเดินเป็นต้น ชื่อว
บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างอิริยาบถและวิญญัติในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยอธิบายถึงความหมายและการทำงานร่วมกันของอิริยาบถและวิญญัติ รวมถึงการเคลื่อนไหวของร่
อภิธัมมัตถในพระพุทธศาสนา
295
อภิธัมมัตถในพระพุทธศาสนา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 295 (พรากจากกันไม่ได้) ฯ เพื่อแสดงความพิเศษแห่งคำว่า "จิตที่ช่วย ค้ำจุนอิริยาบถและยังรูปให้เกิดขึ้น" นี้ ท่านอาจารย์จึงทำการถือเอา อิริ
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์คำว่า 'จิตที่ช่วยค้ำจุนอิริยาบถ' ในบริบทของอภิธัมมัตถ และอธิบายถึงความสำคัญของจิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิตในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในเรื่องการหัวเราะและความสุขของบุคคลในระดับต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
296
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 296 แก่พระพุทธเจ้าทั้งหลายได้ ฯ ภาวะแห่งฤดูและโอชะ มีกำลังในฐิติ ขณะเท่านั้น เพราะได้ความสนับสนุนจากปัจจัยมีปัจฉาชาตปัจจัยเป็นต้น เพราะ
ในบทนี้ได้อธิบายถึงภาวะแห่งฤดูและโอชะที่มีผลกระทบต่อกำลังในฐิติ ผ่านคำอธิบายที่เกี่ยวข้องกับเตโชธาตุและรากฐานของรูปที่เกิดจากกรรมและปัจจัยพื้นฐานต่างๆ โดยมีการแสดงให้เห็นถึงประเภทของรูป อาทิเช่น กัมมร
อภิธัมมัตถและความหมายของชาติ ชรา มรณะ
297
อภิธัมมัตถและความหมายของชาติ ชรา มรณะ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 297 พระผู้มีพระภาคทรงประกาศไว้ว่า ลักขณรูป ย่อมไม่มีบังเกิดจาปัจจัย พวกไหน ๆ เพราะเป็นเพียงสภาพแห่งรูปที่กำลังบังเกิดเป็นต้น คือ รูปที่
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับลักษณะของรูปและชาติในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของปัจจัยที่ทำให้เกิดรูป ชาติ และการเกิดแก่และตายตามหลักการในพระบาลี กล่าวถึงว่าชาติอันเป็นผลมาจา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 298
298
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 298
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 298 ที่อาศัยเหตุเกิดขึ้น ฯ เพราะเหตุนั้น พระโบราณาจารย์ทั้งหลายจึงได้ กล่าวไว้ว่า ความที่ชาติเกิดจากปัจจัยบางอย่างโดย- ปริยาย (และ) ควา
เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยนำเสนอความสัมพันธ์ของสังขตธรรมและปัจจัยที่ก่อให้เกิดการเกิดในเชิงอภิธัมมะ พระโบราณาจารย์อธิบายถึงการกำหนดนับรูปเป็นหมวดและบทบาทต่างๆ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 299
299
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 299
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 299 ถามว่า ก็กลาป ๒๑ เหล่านี้ แม้ทั้งหมด ย่อมมีได้ในทุก ๆ หมวด หรือว่าบางกลาปมีได้ในบางหมวด ดังนี้ ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวคำว่า ตตฺถ เป็
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับกลาปและสัตว์ตามที่เสนอในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงความสอดคล้องของแต่ละประเภทของสัตว์ที่มีภาวรูปและอายตนะในบริบทของการเกิดและปฏิสนธิกาล โดยยกตัวอย่างกลาปและแนวคิดที่เก
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
300
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 300 ปฐมกัลป์ ฯ แต่การไม่ได้จักขุ โสตะ และภาวรูปในทุคติ ด้วยสามารถ แห่งสัตว์ผู้เป็นสังเสทชะและอุปปาติกะ แม้ทั้ง ๒ พวก การไม่ได้ฆานะ ด้วย
เนื้อหาในหน้าที่ 300 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอายตนะของสัตว์ในทุคติว่ามีความแตกต่างกันในเรื่ององค์ประกอบของการรับรู้ และสามารถแบ่งเป็นกลุ่มตามลักษณะทางร่างกาย เช่น สัตว์บอ
อายตนะและกำเนิดของอุปปาติกสัตว์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
301
อายตนะและกำเนิดของอุปปาติกสัตว์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
| ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 301 จะต้องตรัสว่า อายตนะของอุปปาติกสัตว์บางชนิดมี 6 ดังนี้ 1 ส่วนสังเสทชสัตว์ ไม่มีฆานะ อันใคร ๆ ไม่อาจค้านได้ เพราะ บาลีมีอาทิว่า ใน
เนื้อหานี้เน้นการอธิบายเกี่ยวกับอายตนะของอุปปาติกสัตว์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยกล่าวถึงความสำคัญของสังเสทชสัตว์ที่ไม่มีฆานะ และรายงานข้อคิดเห็นจากอรรถกถาจารย์ที่อธิบายการจัดหมวดหมู่ของสัตว์นี้ อธิบายถ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 302
302
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 302
အ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 302 คือในท้องของมารดา ฯ คัพภเสยยกะเหล่านั้นนั่นแล ชื่อว่าสัตว์ เพราะ เป็นผู้ข้องในอารมณ์มีรูปเป็นต้น เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่าคัพ ชื่อ
บทนี้อธิบายถึงขั้นตอนการเกิดของสัตว์ในช่วงเวลาต่างๆ ในท้องมารดา โดยใช้แนวคิดจากอภิธรรมและหลักบาลี เพื่อแสดงความเชื่อมโยงของการปฏิสนธิและหมวดงามในชีวิตในช่วงท้องมารดา โดยเน้นรายละเอียดเวลาและลำดับของกา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
303
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 303 อาหารที่มารดากลืนกิน แผ่ซ่านไปในสรีระ ตามแนวเส้นเอ็นสำหรับ และจำเดิมแต่เวลาที่โอชะจากเสมหะที่อยู่ใน รับรสของคัพภเสยยกสัตว์ ปากเป็นต
เนื้อหานี้กล่าวถึงการเชื่อมโยงระหว่างอาหารที่มารดากินและการเกิดจิตในสรีระ ตามแนวคิดในอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฏีกา อธิบายว่าจิตเริ่มเกิดขึ้นก่อนกัมมชรูป และการกำหนดอายุ ไออุ่น และวิญญา
อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
304
อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 304 และเพราะพวกพรหมไม้มีภาวรูปทั้ง ๒ นั้น ๆ และกลาปของอาหาร ชรูปก็ไม่ได้ (ในรูปโลกนั้น) เพราะอาหารแม้ที่ซึมซาบอยู่ในร่างกาย ไม่ยังรูปให
บทความนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ซึ่งศึกษาความเป็นไปของชีวิตและการมีอยู่ของรูปในภาวะการดับของพรหม รูปแบบต่างๆ ของชีวิต รวมถึงการที่อาหารและฤดูมีอิทธิพลต่อการสร้างรูป นอกจา
นิพพานและการทำความเข้าใจ
305
นิพพานและการทำความเข้าใจ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 305 คำมีประมาณเท่านี้แล้ว บัดนี้ เมื่อจะแสดงนิพพาน จึงกล่าวคำเป็นต้น ว่า นิพฺพานํ ปน ดังนี้ฯ ท่านอาจารย์แสดงความที่พระนิพพาน เป็นธรรมชา
บทความนี้กล่าวถึงการแสดงความเข้าใจในนิพพานผ่านคำสอนของอาจารย์ โดยเน้นการทำให้แจ้งเกี่ยวกับธรรมชาติและการตัดกิเลส พร้อมการวิเคราะห์เชิงครรลองที่สามารถเกิดขึ้นในผู้ปฏิบัติจริง จากนั้นการอธิบายถึงนิพานซึ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
306
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 306 สภาพที่ชื่อว่า อุปาทิ เพราะอรรถว่า ถูกอุปาทานมีกามุปาทานเป็นต้น ยึดไว้มั่น ฯ คำว่า อุปาทิ นี้ เป็นชื่อว่าแห่งเบญจขันธ์ฯ อุปาทินั่นแ
เนื้อหาเกี่ยวกับการตีความหมายของอุปาทิในอภิธัมมัตถสังคหบาลี อุปาทิเป็นสิ่งที่ถูกยึดไว้มั่น และเป็นชื่อของเบญจขันธ์ ที่มีความเกี่ยวข้องกับกิเลสและนิพพาน การศึกษารายละเอียดต่าง ๆ เช่น อุปาทิเสส และสอุปา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
307
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 307 ชื่อว่ามเหสี เพราะอรรถว่า ทรงแสวงหา คือค้นคว้า คุณอันใหญ่ มีสีลขันธ์เป็นต้นฯ คำว่า อิติ จิตต์ เป็นต้น เป็นคำกล่าวย้ำ ปรมัตถธรรมทั้ง
บทความนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยเน้นคำอธิบายเกี่ยวกับคุณธรรมและจิตที่มีความสำคัญในการเข้าใจปรมัตถธรรมทั้ง 4 เสนอมุมมองเกี่ยวกับการจำแนกและอรรถของคำที่จำเป็นใ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 308
308
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 308
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 308 อภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล ปริเฉทที่ ๗ [ชื่อสมุจจัยสังคหภาค] [วัตถุธรรม ๗๒] [สังคหคาถา] บัดนี้ ข้าพเจ้าจักกล่าวสมุจจัย (การรวม หมวด) แห
ในหน้าที่ 308 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงสมุจจัยในการจัดหมวดหมู่ของวัตถุธรรม 32 ประการ พร้อมกับอธิบายลักษณะที่เกี่ยวข้องตามที่ได้มีการนำเสนอ โดยสมุจจัยที่กล่าวถึงแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
309
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 309 โอฆะ (กิเลสดุจห้วงน้ำ) ๔ คือ กาโมฆะ โอฆะคือกาม ๑ ภโวฆะ โอฆะคือภพ ๑ ทิฏโฐฆะ โอฆะคือทิฏฐิ ๑ อวิชโชฆะ โอฆะคืออวิชชา ๑ ฯ โยคะ (กิเลสเคร
ข้อความให้ความรู้เกี่ยวกับกิเลสต่าง ๆ ที่มีผลต่อจิตใจ เช่น โอฆะที่แบ่งออกเป็น 4 ประเภท, โยคะ 4 ประเภท, คันถะ 4 ประเภท และอุปาทาน 4 ประเภท รวมถึงนิวรณ์ 5 ประเภทที่ขัดขวางการรบกวนจิตใจ ทำให้เกิดความไม่ส
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับอนุสัยและสัญโญชน์
310
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับอนุสัยและสัญโญชน์
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 310 อนุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องอยู่) ๓ คือ กามราคานุสัย อนุสัย คือกามราคะ ๑ ภวราคานุสัย อนุสัยคือภวราคะ ๑ ปฏิฆานุสัย อนุสัยคือปฏิฆะ ๑ มาน
ในบทนี้ได้กล่าวถึงอนุสัยซึ่งประกอบด้วยกามราคานุสัย, ภวราคานุสัย, ปฏิฆานุสัย และอื่นๆ ที่มีผลต่อกิเลสในจิตใจ นอกจากนี้ยังพูดถึงสัญโญชน์ซึ่งประกอบด้วยกามราคสัญโญชน์, ปฏิฆสัญโญชน์ และอวิชชาสัญโญชน์ที่มีอ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
311
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311 ถือศีลพรต) ว่า อิทังสัจจาภินิเวส (ความถือมั่นว่านี้เท่านั้นจริง อย่างอื่นเปล่า) ว่า อัตตวาท (วาทะว่าตน) ฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] ปาปสั
ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม